پیشنهاد اینکه ویتامین D نوش­دارویی است که می تواند از طیف وسیعی از بیماری ها پیشگیری یا حتی آنها را درمان کند، شاید راهی مطمئن برای شروع مبارزه با برخی بیماریها باشد. اما نقش ویتامین D در دیابت سال‌هاست که بدون نتیجه‌گیری واضح مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین در این مقاله ما به شما می گوییم که تاکنون مطالعات واقعا در این مورد چه گفته اند.

دیابت- هر دو نوع 1 و 2، به طور بالقوه تهدید کننده زندگی و مطمئناً شرایط تغییر دهنده زندگی است که افراد را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت(WHO)، تعداد موارد بین سال‌های 1980 تا 2014 تقریباً چهار برابر شده است، همراه با افزایش مرگ ‌ومیر و ناتوانی ناشی از این بیماری.

اکثر این موارد، دیابت نوع 2 هستند که ناشی از چربی بیش از حد احشایی است، اگرچه تعامل بین حساسیت ژنتیکی، محیط، چاقی و سبک زندگی کم تحرک پیچیده است. غیر معمول نیست که افراد دارای شاخص توده بدنی متوسط​​ (BMI) به دیابت نوع 2 باشند، و هنوز هم به کاهش وزن پاسخ دهند.

تعداد موارد دیابت نوع 1 نیز در حال افزایش است. دلایل این امر به خوبی شناخته نشده است، اما برخی افزایش موارد دیابت نوع 1 را با سایر بیماری های خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس مقایسه کرده اند. هر دوی این بیماریها در نیمکره شمالی شایع تر هستند، همانطور که کمبود ویتامینD نیز در این مناطق بیشتر است.

در واقع، تخمین‌ها نشان می‌دهد که 40 درصد از افراد ساکن در اروپا، دچار کمبود ویتامین D هستند، و 13 درصد ممکن است شدیداً دچار کمبود ویتامین D باشند و این وضعیت برای افراد با پوست تیره، بدتر است. همچنین تعیین تعداد افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند، دشوار است، زیرا بحث هایی بر سر تعریف کمبود ویتامین D در جریان است.

دکتر ویکتوریا سالم، مشاور غدد درون ریز و دانشمند بالینی مستقر در کالج امپریال لندن، گفت: ما می دانیم که دیابت نوع 1 در نیمکره شمالی زمین بسیار شایع تر است و این معمولاً به این دلیل است که ما نور خورشید کمتری دریافت می کنیم و بنابراین سطح ویتامین D کمتری داریم. این در مورد ام اس، نیز صادق است. اما ضروری است که بگوییم این یک ارتباط است.

در حالی که این فقط یک ارتباط است، اما این ارتباطها به اینجا ختم نمی شوند. داده‌های بسیار خوبی وجود دارد که نشان می‌دهد در کمبود واضح ویتامین D- بحدی که کودکان به راشیتیسم مبتلا می شوند- احتمال ابتلا به دیابت نوع 1 در چنین افرادی در آینده‌ بسیار بیشتر است. اما به همین ترتیب، افرادی که در کودکی به راشیتیسم مبتلا بوده اند، با دریافت دوز بالایی از ویتامینD ، در آینده کمتر به دیابت نوع 1 مبتلا می‌شوند.

البته، پیشنهاد این که ویتامین D، یا کمبود آن، عامل بیماری یا مستعد شدن فرد برای ابتلا به بیماری است، بحث‌برانگیز است. به ویژه با بحث نژادپرستانه در مورد نقش کمبود ویتامین D در مستعد شدن به COVID-19.

به‌روزرسانی اخیر در مجله اروپایی تغذیه بالینی، استدلال می‌کند که مجادله در مورد نقش ویتامین D در دیابت به احتمال زیاد به دلیل آزمایش‌هایی است که طراحی ضعیفی داشته اند و نتوانسته‌اند به اندازه کافی تأثیر مکمل ویتامین D را بر جمعیت‌های مختلف اندازه‌گیری کنند.

ویتامین D و لوزالمعده

دیابت نوع 2 معمولاً زمانی تشخیص داده می شود که سطح قند خون بالا تشخیص داده شود. افزایش قند خون در نهایت به دلیل حساسیت کم بافت ها به انسولین ایجاد می شود که باعث می شود بدن نتواند گلوکز را از خون خارج کند.

برای جبران این کمبود حساسیت، بدن مقدار بیشتری انسولین تولید می‌کند تا زمانی که در نهایت سلول‌های بتا در لوزالمعده تسلیم شوند و فرد مبتلا نتواند انسولین کافی برای انتقال گلوکز به سلول‌های خود تولید کند و در نتیجه قند خون بالا می‌رود. اغلب در این مرحله است که افراد تشخیص دیابت نوع 2 را دریافت می کنند.

دکتر جیمز براون از مرکز تحقیقات آستون برای پیری سالم، در دانشگاه آستون در بیرمنگام، که دیابت نوع 2 و متابولیسم را مطالعه می کند، در مورد این نظریه توضیح داد:اگر به بیولوژی اساسی ویتامینD  و آنچه در دیابت اتفاق می افتد نگاه کنید، شواهدی وجود دارد که ویتامین D آنچه را که ما حساسیت به انسولین می نامیم، که بخش کلیدی دیابت نوع 2 است، بهبود می بخشد و همچنین شواهدی مبنی بر اینکه ویتامینD ، ترشح انسولین را افزایش می‌دهد، و این دو چیز هستند که در دیابت نوع 2 به طور موثری دچار اختلال می‌شوند، زیرا شما به انسولین مقاوم می‌شوید و انسولین شما به خوبی کار نمی‌کند، که همین موضوع، اساس مطالعات انجام شده است.

مداخله زودهنگام می تواند کلید اصلی باشد

این نظریه منجر به مطالعاتی شده است که امیدوارند تعیین کنند آیا ویتامینD می تواند از دیابت نوع 2 پیشگیری کند یا حتی آن را درمان کند. بزرگترین آن مطالعات در سال های اخیر، مطالعهD2D ، بود. این مطالعه با بودجه مؤسسه ملی بهداشت اولین کارآزمایی تصادفی کنترل شده در مقیاس بزرگ در نوع خود بود و به دنبال تعیین این موضوع بود که آیا مکمل ویتامین D می تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در میان افراد مبتلا به پیش دیابت کمک کند، وضعیتی که در آن قند خون در حال حاضر اندکی بالاتر از محدوده ی طبیعی است.

محققان 2423 شرکت کننده را به مدت 2.5 سال دنبال کردند که به نیمی از آنها روزانه 4000 واحد بین المللی (100 میکروگرم) مکمل ویتامین D داده شد، در حالی که نیمی از آنها هیچ مکملی دریافت نکردند.

در پایان کارآزمایی، نتایج در مجله پزشکی نیوانگلند نشان داد افرادی که مکمل ویتامین D مصرف کرده بودند، سطح ویتامین Dبیشتری در خون خود داشتند. اگرچه احتمال ابتلای آنها به دیابت نوع 2 در طول مطالعه، 12 درصد کمتر بود، اما مشخص شد که این کاهش خطر در مقایسه با گروهی که مکمل دریافت نکرده بودند، از نظر آماری قابل توجه نیست.

دکتر سالم گفت که فکر می‌کند قدرت این مطالعه کم بوده است، اما روند مهمی را مشخص نمود. او توضیح داد: زمانی که محققان تجزیه و تحلیل های فرعی انجام دادند، مشخص گردید که پیش دیابت افرادی که کمبود ویتامین D نداشتند،- مملو از ویتامین D بودند-، یا افرادی که در مصرف ویتامین D خود بسیار خوب بودند، به طور قابل توجهی کمتر به دیابت نوع 2 ، تبدیل شده بود. بنابراین این واقعا بهترین مطالعه ی آینده نگر بود و نشان داد که اگر کمبود ویتامین D را در مراحل اولیه برطرف کنید، می توانید خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهید.

چند ماه بعد، نتایج یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده با پلاسبو در مجله اروپایی غدد درون ریز منتشر شد که تأثیر مکمل 5000 واحدی ویتامین D(125 میکروگرم) را بر روی 48 بیمار در معرض خطر دیابت نوع 2 در مقایسه با گروهی متشکل از 48 بیمار که دارونما مصرف کردند، بررسی نمود.

محققان حساسیت و ترشح انسولین را بررسی کرده و دریافتند که مکمل ویتامین D هم حساسیت و هم عملکرد سلول های بتا را بهبود می بخشد. این نتایج به این سوال منجر شد: چه چیزی در پس رابطه ی بین ویتامین D و دیابت نهفته است؟

دکتر سالم توضیح داد: مطالعات زیادی در مورد داده های آزمایشگاهی وجود دارد که نشان می دهد ویتامین D برای سلول های بتا مفید است و ویتامین Dهمچنین به طور کلی برای تعدیل التهاب خوب است و ما می دانیم که دیابت نوع 2 با سندرم متابولیک مرتبط است و این به طور کلی نوعی حالت بیش التهابی است، اما مکانیسم نامشخص است و احتمالاً چند عامل در آن دخیل هستند.

دکتر براون با چند عاملی بودن این بیماری موافق بود و اظهار داشت که بعید است که ویتامین D به تنهایی از آن جلوگیری کند. اگر شما یک مرد میانسال معمولی، دارای اضافه وزن یا چاق هستید، بعید است که مصرف قرص ویتامین D، تأثیر قابل توجه یا مشخصی بر خطر ابتلای شما به دیابت نوع 2 داشته باشد. اما این امکان وجود دارد که اگر آن را در کنار یک رژیم غذایی سالم مصرف کنید، یا اگر رژیم غذایی غنی از ویتامین D دارید، ممکن است در کنار یک سبک زندگی سالم، تاثیر داشته باشد.

شناسایی کودکان در معرض خطر برای مداخلات

اینکه آیا می توان از ویتامین Dبرای جلوگیری یا به تاخیر انداختن ابتلا به دیابت نوع 1 استفاده کرد یا خیر، سوال دیگری است. این یکی از سوالاتی است که مطالعه TEDDY که هم اکنون در حال انجام است - یک مطالعه طولی و جهانی در مورد علل محیطی دیابت نوع 1- قصد دارد به آن پاسخ دهد.

دیابت نوع 1 با دیابت نوع 2 تفاوت دارد، زیرا دیابت نوع 1، یک بیماری خودایمنی است. در این بیماری سلول های بتا در لوزالمعده از بین می روند، به این معنی که انسولین تولید نمی شود و باید با تزریق انسولین جایگزین شود و معمولاً در کودکان 4 تا 14 ساله تشخیص داده می شود.

یک مقاله از مطالعه TEDDY در سال 2018 در مجله Diabetes منتشر شد. در این مقاله نتایج بخشی از این مطالعه ی تحقیقاتی ارائه شد که 8676 کودک متولد شده با عوامل خطر ژنتیکی دیابت نوع 1 را مورد بررسی قرار داد.

نویسندگان یک مطالعه مورد-شاهدی تودرتو[1] را در این گروه انجام دادند، به این معنی که آنها به طور خاص کودکانی را جست‌وجو کردند که شواهد ثابتی از خودایمنی جزایر داشتند (376 مورد) و آنها را با 1041 کنترل از همان گروه که هیچ نشانه‌ای از خودایمنی جزایر نداشتند، مقایسه کردند. در کودکان مبتلا به خودایمنی جزایر، بدن در برابر آنتی ژن های خاص از جمله انسولین واکنش نشان می دهد.

این مطالعه ی مشاهده ای، سطوح ویتامین D در خون را از اوایل دوران نوزادی و تا دوران کودکی مورد بررسی قرار داد. بررسی ها نشان داد که داشتن سطوح کافی ویتامین Dدر دوران نوزادی، با 41 درصد کاهش خطر خودایمنی جزایر، نشانه دیابت نوع 1، در مقایسه با موارد ناکافی ویتامین D، مرتبط است. در دوران کودکی، کمترین خطر 32٪ بود. همچنین نشان داد که اثر محافظتی ویتامین Dبرای کودکانی با ساختار ژنتیکی خاص، افزایش یافته است.

دکتر سالم گفت: این مقاله نشان داد که ویتامین D مهم است، اما یک دارو نیست. او افزود: هنوز افراد زیادی هستند که با وجود دریافت ویتامین D، همچنان به دیابت نوع 1 مبتلا می‌شوند یا ممکن است بعداً به دیابت نوع 1 مبتلا شوند، که هنوز هم چیز خوبی است، زیرا تأخیر در شروع دیابت، خوب است.

دکتر ویکتوریا سالم، داستان دوستی را برای ما تعریف کرد که نگران بود دختر کوچکترش مانند دختر بزرگترش به دیابت نوع 1 مبتلا شود: او در حال بررسی قند خون دختر دومش بود و متوجه شد که قند خون دختر دومش بالا رفته است، اما هنوز در سطح تشخیصی دیابت نوع 1 قرار ندارد و او گفت: کاملاً متقاعد شده‌ام که دخترم در شرف ابتلا به دیابت است، زیرا حتی افزایش اندک قند خون نشان می دهد که قند خون او طبیعی نیست.

او به مدت 6 ماه منتظر بود تا به دیابت نوع 1 مبتلا شود و البته، در طول آن پنجره ی بحرانی، بررسی نمود که آیا مصرف چیزهایی مانند تعدیل کننده های ایمنی و ویتامین D می تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 1 در آن دختر داشته باشد؟

دکتر سالم گفت: این یک سوال کاملاً حیاتی بود، اما همانطور که او اشاره کرد، هیچ مطالعه ی بزرگ و آینده نگری وجود ندارد که نشان دهد آیا دادن ویتامین D به عنوان مکمل می تواند شروع دیابت نوع 1 را در کودکان به تاخیر بیندازد یا از آن جلوگیری کند.

او گفت: این یک سوال واقعاً مهم را مطرح می کند، اگر جوانی دارید که در معرض خطر بالای دیابت نوع 1 است، آیا باید به این بیماران دوزهای بسیار بالایی از ویتامین Dبدهیم، تا سعی کنیم که سرعت خطر پیشرفت به نوع آشکار دیابت نوع  1 را کاهش دهیم و زمان شروع بیماری را به تاخیر اندازیم؟

در حالی که هیئت منصفه شواهدی را برای چنین مداخلاتی بررسی می کند، این سوال به یک سوال اخلاقی تبدیل شده است: آیا مطمئن هستیم که ویتامین Dمی تواند کمک کند، یا به طور بالقوه به افرادی که در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 هستند، با پیشنهاد اینکه می توانند با مصرف مکمل ویتامین Dخطر خود را کاهش دهند، امید کاذب می دهیم؟

محققان امیدوارند که با افزایش دانش آنها از عوامل ژنتیکی دیابت، بتوانند توصیه های شخصی تری را به افراد ارائه دهند که می تواند به پاسخ به این سوال کمک کند.

منبع:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/what-do-studies-say-about-the-link-between-diabetes-and-vitamin-d-levels#Identifying-at-risk-children-for-interventions